Hauteskunde-sistema

Eserlekuak boto-zenbaketaren emaitzen arabera esleitzeko, honako arau hauek aplikatzen dira:

  1. Barruti bakoitzean emandako baliozko botoen gutxienez % 3 lortu ez duten hautagaitzak baztertzen dira (baliozko botoak: hautagaitzarako botoak, gehi boto zuriak).
  2. Handienetik txikienera ordenatzen dira, zutabe batean, gainerako hautagaiek lortutako botoen zifrak.
  3. Hautagaitza bakoitzak lortutako boto kopurua 1, 2, 3 eta abarrekin zatitzen da, barrutiari dagozkion eserlekuen kopurua osatu arte.
  4. Zatidura handienak lortzen dituzten hautagaitzei ematen zaizkie eserlekuak, beheranzko hurrenkeran.
  5. Ceutako eta Melillako barrutietan, boto gehien lortu dituen hautagaia izendatuko da hautetsi.

Bozketa unibertsal, aske, berdin, zuzeneko eta sekretuaren bidez aukeratzen diren 208 senatariak honela hautatzen dira:

Hautesleek, gehienez ere, honako hauei eman diezaiekete botoa:

Hiru hautagairi, penintsulako barrutietan. Biri, Kanaria Handian, Mallorcan, Tenerifen, Ceutan eta Melillan. Bati, gainerako uharteetako barrutietan.

Gero, hautetsi izango dira boto gehien lortzen dituztenak, barruti bakoitzeko senatari guztiak osatu arte.

Kongresuko boto-papera zuria da, aurpegi bakar batez inprimatuta dago, eta hor agertu behar dira alderdi, federazio, koalizio edo hautesle-elkartearen izena, sigla eta ikurra, bai eta hautagaien eta ordezkoen izen-abizenak ere.

Boto-papera sepia kolorekoa da, barruti bakoitzerako bakarra, eta hautagaitza guztietarako komuna.

Hautagaitzak aurreko hauteskundeetan lortutako emaitzen arabera ordenatzen dira boto-orrian; eta hautagaiak, hautagai-zerrenda bakoitzaren barruan, hautagaitzak berak askatasunez ezartzen duen ordenaren arabera. Hautesleak nahi duen hautagaiaren ondoan agertzen den laukian jar dezake gurutzea, hautagaitzaren barruan betetzen duen lekua edozein dela ere.

Hautesleek botoa eman diezaiokete:

Gehienez hiru hautagairi, probintziako barrutian. Gehienez biri, Kanaria Handian, Mallorcan, Tenerifen, Ceutan eta Melillan. Uharteko barrutian, gehienez hautagai bati.

Hautesleak aukeratutako hautagaiek ez dute zertan alderdi berekoak izan.

Boto-papera, barruti bakoitzean aurkeztutako hautagaien kopuruaren arabera, handiagoa edo txikiagoa izan daiteke, eta hautagaiak boto-orriaren bi aldeetan zerrendatu ahal izango dira (aurrealdean eta atzealdean).

Botoak baliozkoak edo baliogabeak izan daitezke.

Baliozko bototzat jotzen da:

  • hautagaitzari emandako botoa eta
  • boto zuria

legezko eskakizunak beteta hautetsontzian sartua.

Boto zuria honako hau da:

  • Kongresurako hauteskundeetan: boto-paperik ez duen gutun-azala, eta legez erretiratutako hautagai-zerrendaren bati emandako botoa.
  • Senaturako hauteskundeetan: boto-paperik ez duen gutun-azala, eta hautagairik markatuta ez duten boto-paperak.

Baliogabea da eredu ofiziala ez den edo aldatuta dagoen gutun-azal batean emandako botoa; eredu ofiziala ez den boto-papera, aldatuta, hautsita edo urratuta dagoena; gutun-azalik gabeko boto-paperean emandako botoa; eta hauteslearen borondatea argitu ezin den botoa (adibidez, hainbat hautagai-zerrendatako boto-paper bat baino gehiago duen gutun-azala).

Baldin botoa emateko gutun-azalean hautagai-zerrenda bereko boto-paper bat baino gehiago badago, baliozko boto bakar gisa zenbatuko da.

Diputatuen Kongresurako eta diputatuetarako hauteskundeen kasuan, baliogabeak izango dira, orobat, hautagaien izenak aldatuta, gehituta edo ezabatuta dituzten edo haien hurrenkera aldatuta duten boto-paperetan emandako botoak, bai eta beste edozein eratako aldaketak izan dituztenak ere (adibidez, hautagaitzaren sinboloan).

Senaturako hauteskundeen kasuan, halaber, baliogabeak izango dira boto-paperetan emandako botoak, baldin boto-paper horietan hiru izen baino gehiago adierazi badira probintziako barrutietan, bi izen baino gehiago Kanaria Handiko, Mallorcako eta Tenerifeko uharte-barrutietan eta Ceuta eta Melillako udalerrietan, eta bat baino gehiago gainerako uharteetako barrutietan.

Hautagairen baten ondoan seinale, gurutze edo gurutze bat duten boto-paperetan emandako botoak baliozkotzat joko dira, baldin marka horiek ez badira boto-paperaren konfigurazioa aldatu dela edo hautagairen baten edo haien alderdi politikoaren gaitzespena adierazi dela ondorioztatzeko adinakoak.